Göreme to miejscowość położona w regionie Kapadocji w środkowej Turcji, znana z unikalnych formacji skalnych oraz zespołu wykutych w skale kościołów.

Kościoły w Göreme stanowią część Göreme National Park – parku wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1985 roku. Kompleks obejmuje kilkadziesiąt kościołów, kaplic i klasztorów, które powstawały od IV do XIII wieku n.e. Budowle wykuto w tufie wulkanicznym, który dzięki swej miękkości umożliwiał łatwe rzeźbienie wnętrz. Kościoły stanowiły część rozwiniętego życia monastycznego wczesnego chrześcijaństwa bizantyjskiego w Anatolii.

Wnętrza świątyń ozdobione są freskami przedstawiającymi sceny biblijne, w tym Zwiastowanie, Narodzenie Chrystusa, Chrzest w Jordanie, Ostatnią Wieczerzę i Zmartwychwstanie. Freski te wykonano w dwóch głównych stylach: linearno-symbolicznym (wcześniejszym) i malarskim (późniejszym, realistycznym). Najbardziej znanymi kościołami są Tokalı Kilise (Kościół Tokali), Elmalı Kilise (Kościół Jabłka), Yılanlı Kilise (Kościół Węża) i Karanlık Kilise (Kościół Ciemny). Kościół Tokali to największy i najstarszy z obiektów w Göreme, datowany na IX–X wiek. Karanlık Kilise zawdzięcza swą nazwę niewielkiej ilości światła, co przyczyniło się do wyjątkowo dobrego zachowania fresków.

Freski w Karanlık Kilise uchodzą za jedne z najlepiej zachowanych przykładów malarstwa bizantyjskiego w całej Anatolii. Elmalı Kilise słynie z dynamicznych przedstawień archaniołów i scen z życia Jezusa. Yılanlı Kilise zawdzięcza swoją nazwę freskowi przedstawiającemu św. Jerzego walczącego ze smokiem. Kościoły te pełniły nie tylko funkcje liturgiczne, ale także obronne i edukacyjne – wiele z nich miało piętra, ukryte przejścia i magazyny. Wiele wnętrz zachowało ławy dla mnichów, ołtarze, ambony oraz komory grobowe. W niektórych klasztorach znajdowały się jadalnie (refektarze) wykute w litej skale z kamiennymi stołami.

Kompleks kościołów w Göreme powstał w kontekście silnej obecności chrześcijaństwa na terenie Kapadocji już od IV wieku, kiedy to region ten stał się schronieniem dla wyznawców uciekających przed prześladowaniami. W późniejszych wiekach klasztory służyły jako ośrodki kontemplacji, modlitwy i kopiowania ksiąg. W okresie ikonoklazmu (VIII–IX wiek) część fresków uległa zniszczeniu lub została zamalowana, ale wiele z nich przetrwało. Po najeździe Seldżuków w XI wieku niektóre kościoły zostały opuszczone, inne przekształcono w magazyny i stajnie. Mimo to wiele malowideł przetrwało w zaskakująco dobrym stanie.

Kościoły w Göreme stanowią unikatowe połączenie architektury skalnej i malarstwa sakralnego. Obiekty te są dziś częścią Muzeum na Wolnym Powietrzu w Göreme, jednego z najważniejszych punktów turystycznych w Turcji. Muzeum przyciąga setki tysięcy turystów rocznie, oferując możliwość zwiedzania wnętrz bezpośrednio wykutych w skałach. Dzięki niskiemu poziomowi światła, freski zachowały żywe barwy i złożone kompozycje. Teren jest chroniony jako rezerwat archeologiczny i kulturowy, a prace konserwatorskie prowadzone są przy udziale międzynarodowych zespołów.

Kościoły w Göreme są także świadectwem funkcjonowania jednego z najstarszych systemów klasztornych w chrześcijaństwie wschodnim. Region Kapadocji, w tym Göreme, związany jest z postaciami Ojców Kościoła, m.in. Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nyssy. Pomimo surowego klimatu i geograficznej izolacji, obszar ten stał się ważnym centrum duchowym i artystycznym Bizancjum. Dziedzictwo kościołów Göreme pokazuje zdolność wczesnych chrześcijan do adaptacji środowiska naturalnego do celów religijnych i obronnych. Współczesne badania koncentrują się na analizie pigmentów fresków, technik wykucia oraz inskrypcji greckich i syryjskich.

Kościoły te pozostają trwałym pomnikiem duchowości, sztuki i wytrwałości w trudnych warunkach historycznych i geograficznych. Ich symboliczne i kulturowe znaczenie czyni z Göreme jeden z najważniejszych zabytków chrześcijaństwa w Azji Mniejszej.